Het belangrijke samenspel tussen calcium en fosfor
Calcium is een essentiële mineraal voor de groei en het onderhoud van botten en tanden. Dit geldt zowel voor katten als voor mensen en is relatief goed bekend. Maar – zoals bij veel processen in het lichaam – werkt calcium niet volledig op zichzelf. Voor een gezond calciumevenwicht is ook fosfor nodig. Daarom is het belangrijk ervoor te zorgen dat de fosforinname van uw kat in balans is met de calciuminname.
De voordelen van calcium en fosfor
We hebben eerder geschreven over calcium, dus sommige van deze punten zullen u bekend voorkomen. De werking en voordelen van fosfor zijn minder bekend, daarom leggen we ze hier wat uitgebreider uit:
- Botgezondheid: Calcium en fosfor werken samen om de juiste botdichtheid en structuur te garanderen. Ze zijn essentieel voor de ontwikkeling en het behoud van sterke botten en tanden. Alleen met voldoende fosfor in het lichaam kunnen de botten genoeg calcium opnemen.
- Stofwisseling: Fosfor is betrokken bij verschillende stofwisselingsprocessen, waaronder de energieproductie. Het speelt een sleutelrol bij de vorming van ATP (adenosinetrifosfaat), de ‘energievaluta’ van de cellen. Zonder voldoende fosfor bestaat het risico dat er niet genoeg ATP wordt geproduceerd om een gezonde celdeling mogelijk te maken. Een tekort aan fosfor kan daardoor het hele lichaam van een kat beïnvloeden.
- Celsignalering en -structuur: Een tekort aan ATP is niet het enige risico dat een gebrek aan fosfor voor het lichaam met zich mee kan brengen. Samen met calcium is fosfor belangrijk voor het behoud van een goede celwerking. Het is een bestanddeel van DNA en RNA, die nodig zijn voor celdeling.
- Spierfunctie: Calcium is cruciaal voor spiercontracties. Het helpt spieren, inclusief het hart, goed te functioneren.
- Zenuwgeleiding: Calcium speelt een rol bij de overdracht van zenuwimpulsen. Dit is essentieel voor het coördineren van reacties en het in stand houden van de communicatie tussen het zenuwstelsel en de spieren.
- Lactatie en dracht: Het groeien en voeden van een ander wezen met botten en tanden betekent dat een aanzienlijk deel van het opgenomen calcium naar het nageslacht gaat, wat nadelig kan zijn voor de moeder.
- Hormonale functies: Calcium speelt ook een rol bij de hormoonafscheiding, waaronder die welke de stofwisseling en de algehele gezondheid beïnvloeden.
De wisselwerking tussen calcium en fosfor
De sterke band tussen calcium en fosfor hangt samen met de manier waarop calcium in het bloed aanwezig is. De helft van het calcium in het bloed is geïoniseerd (Ca++), de rest is gebonden aan fosfaten of eiwitten. Als er niet genoeg fosfor in het lichaam aanwezig is, daalt ook het calciumgehalte in het bloed. Het lichaam zal proberen het calciumgehalte te verhogen door meer calcium uit voedsel tijdens de spijsvertering op te nemen of – nog erger – door het uit de botten te halen, waardoor deze verzwakken.
Meer calcium innemen zonder fosfor geeft het lichaam mogelijk niet de mogelijkheid om dat calcium in de botten op te slaan, omdat er niet genoeg fosfor is om het transport te ondersteunen. De balans tussen deze twee mineralen is daarom net zo belangrijk als elk afzonderlijk. Deze ‘samenwerking’ tussen calcium en fosfor heeft ook invloed op de nieren en de blaas. De rol van de nieren is het reguleren van mineralen in het lichaam. Wanneer er een teveel of tekort aan een mineraal is, kan dit de nieren belasten. Door de relatie tussen calcium en fosfor kan te veel of te weinig van beide leiden tot nierziekte.
Een direct gevolg van de nierfunctie is het effect op de blaas. Een overschot aan een mineraal zal ertoe leiden dat de nieren dit uitscheiden, waardoor het in de urinewegen terechtkomt en daar een disbalans veroorzaakt. Een gezonde calcium-fosforbalans kan helpen de vorming van blaasstenen te voorkomen, een veelvoorkomend gezondheidsprobleem bij katten.
Bronnen van calcium en fosfor
Katten halen deze mineralen meestal uit dierlijke bronnen zoals vlees en vis, die van nature rijk zijn aan zowel calcium als fosfor. Ervoor zorgen dat het dieet van uw kat de juiste hoeveelheden van deze mineralen bevat, kan bijdragen aan een lang en gezond leven. Een dieet dat uitsluitend uit vlees bestaat, zou alle calcium en fosfor moeten leveren die uw kat nodig heeft – en vooral in de juiste verhouding tot elkaar. Wanneer kattenvoer granen bevat, wat bij sommige soorten voorkomt, kan het fosfor gedeeltelijk gebonden zijn aan fytinezuur. Dit kan de opname van fosfor verminderen en een ongewenste disbalans van deze mineralen veroorzaken.
De optimale verhouding van beschikbaar calcium tot fosfor in het lichaam van een kat moet tussen 0,9 en 1,1 op 1 liggen. Om deze verhouding te bereiken, moet er in het voer iets meer calcium aanwezig zijn – ongeveer 1,1 tot 1,4 keer zoveel als fosfor. Op het etiket wordt dit weergegeven in de rubriek ‘Analytische bestanddelen’ als “Ca:P = 1,1:1” of “Ca:P = 1,4:1”.
Gebalanceerde calcium-fosforverhouding (Ca:P-verhouding)
Nierfunctie: De nieren spelen een cruciale rol bij het reguleren van mineralen in het lichaam. Een ongebalanceerde Ca:P-verhouding kan de nieren te zwaar belasten en mogelijk leiden tot nierziekte.
Gezondheid van de urinewegen: Een juiste Ca:P-verhouding kan helpen de vorming van blaasstenen te voorkomen, een veelvoorkomend gezondheidsprobleem bij katten, vooral bij katers.
Gebalanceerde voeding: Voor een verder gezonde kat moet de Ca:P-verhouding in het dieet ongeveer 1:1 tot 2:1 zijn.
Ziektepreventie
Ervoor zorgen dat katten gezond voedsel eten helpt ziekten en bepaalde tekenen van veroudering te voorkomen. Vooral de meer ‘stille’ ziekten, zoals nierziekten, worden meestal pas gediagnosticeerd als ze al ver gevorderd zijn. Katten hebben de neiging geen ongemak te tonen totdat het onvermijdelijk is. De diagnose van een nierziekte kan snel zijn, maar de voortdurende behandeling is kostbaar. Op de lange termijn is het veel goedkoper om nierschade vanaf het begin te voorkomen door ervoor te zorgen dat het voer van uw kat de juiste mineralen in de juiste verhouding bevat.
Wist u dat? Chronische nierziekte is een veelvoorkomende aandoening bij volwassen en oudere katten. Het fosforgehalte (P) in het dieet wordt steeds vaker beschouwd als een factor die bijdraagt aan de versnelling van nierziekte. Een hoog fosforgehalte (P) in de voeding en een lage calcium-fosforverhouding (Ca:P) worden in verband gebracht met nierschade bij katten.
Dit bericht is vertaald met behulp van kunstmatige intelligentie om het toegankelijk te maken in jouw taal.
