Ważna współpraca wapnia i fosforu
Wapń jest kluczowym minerałem dla wzrostu i utrzymania kości oraz zębów. Dotyczy to zarówno kotów, jak i ludzi i jest stosunkowo dobrze znane. Jednak – jak wiele procesów w organizmie – wapń nie działa całkowicie samodzielnie. Zdrowa równowaga wapnia wymaga także fosforu. Dlatego ważne jest, aby zadbać o to, by spożycie fosforu przez kota było dopasowane do ilości wapnia w jego diecie.
Korzyści płynące z wapnia i fosforu
Pisaliśmy już wcześniej o wapniu, więc część z tych punktów może być Ci znana. Działanie i korzyści płynące z fosforu są mniej znane, dlatego wyjaśniamy je tutaj nieco dokładniej:
- Zdrowie kości: Wapń i fosfor współpracują, aby zapewnić prawidłową gęstość i strukturę kości. Są niezbędne dla rozwoju i utrzymania mocnych kości i zębów. Tylko przy odpowiedniej ilości fosforu w organizmie kości mogą wchłaniać wystarczającą ilość wapnia.
- Metabolizm: Fosfor uczestniczy w różnych procesach metabolicznych, w tym w produkcji energii. Odgrywa kluczową rolę w tworzeniu ATP (adenozynotrifosforanu), czyli „waluty energetycznej” komórek. Przy niedoborze fosforu istnieje ryzyko, że ATP nie będzie wytwarzane w wystarczających ilościach, aby umożliwić prawidłowy podział komórek. Niedobór fosforu może zatem wpływać na cały organizm kota.
- Sygnały i struktura komórkowa: Niedobór ATP nie jest jedynym zagrożeniem, jakie może powodować brak fosforu w całym organizmie. Wraz z wapniem fosfor jest ważny dla utrzymania prawidłowych funkcji komórkowych. Jest składnikiem DNA i RNA, które są niezbędne do replikacji komórek.
- Funkcjonowanie mięśni: Wapń jest kluczowy dla skurczów mięśni. Pomaga mięśniom, w tym sercu, prawidłowo funkcjonować.
- Przewodnictwo nerwowe: Wapń odgrywa rolę w przekazywaniu impulsów nerwowych. Jest to niezbędne do koordynacji reakcji i utrzymania prawidłowej komunikacji między układem nerwowym a mięśniami.
- Laktacja i ciąża: Wzrost i karmienie innego organizmu, który posiada kości i zęby, oznacza, że znaczna część spożywanego wapnia jest przekazywana młodym, co może być niekorzystne dla matki.
- Funkcje hormonalne: Wapń odgrywa także rolę w wydzielaniu hormonów, w tym tych, które wpływają na metabolizm i ogólny stan zdrowia.
Zależność wapnia i fosforu
Silne powiązanie między wapniem a fosforem wynika ze sposobu, w jaki wapń występuje we krwi. Połowa wapnia we krwi występuje w formie zjonizowanej (Ca++), a reszta jest związana z fosforanami lub białkami. Jeśli w organizmie brakuje fosforu, poziom wapnia we krwi również spadnie. Organizm zacznie wtedy próbować podnieść poziom wapnia, wchłaniając go więcej z pożywienia podczas trawienia lub – co gorsza – pobierając go z kości, co prowadzi do ich osłabienia.
Spożywanie większej ilości wapnia bez fosforu może nie dawać organizmowi możliwości odkładania tego wapnia w kościach, ponieważ nie ma wystarczającej ilości fosforu, aby wspierać jego transport. Równowaga tych dwóch minerałów jest więc tak samo ważna, jak każdy z nich z osobna. Ta „współpraca” między wapniem a fosforem wpływa również na nerki i pęcherz. Rolą nerek jest regulowanie minerałów w organizmie. Za każdym razem, gdy występuje nadmiar lub niedobór minerału, może to obciążać nerki. Z powodu zależności między wapniem a fosforem, zbyt duża lub zbyt mała ilość któregoś z nich może prowadzić do chorób nerek.
Bezpośrednią konsekwencją pracy nerek jest wpływ na pęcherz. Nadmiar minerału spowoduje, że nerki wydalą go, co trafi do dróg moczowych i spowoduje tam zaburzenie równowagi. Zdrowa równowaga wapnia i fosforu może pomóc w zapobieganiu powstawaniu kamieni moczowych, które są częstym problemem zdrowotnym u kotów.
Źródła wapnia i fosforu
Koty zazwyczaj czerpią te minerały ze źródeł zwierzęcych, takich jak mięso i ryby, które naturalnie są bogate zarówno w wapń, jak i w fosfor. Zapewnienie, że dieta kota zawiera odpowiednie ilości tych minerałów, może pomóc w promowaniu długiego i zdrowego życia. Dieta wyłącznie mięsna powinna dostarczyć kotu całego potrzebnego wapnia i fosforu – i co najważniejsze – we właściwej proporcji do siebie. Gdy karma dla kotów zawiera zboża, jak dzieje się to w niektórych przypadkach, fosfor może być częściowo związany z kwasem fitynowym. To może ograniczyć przyswajanie fosforu, tworząc niepożądaną nierównowagę między tymi minerałami.
Optymalny stosunek dostępnego wapnia do fosforu w organizmie kota powinien wynosić od 0,9 do 1,1 do 1. Aby osiągnąć ten stosunek, w karmie musi być nieco więcej wapnia, około 1,1–1,4 razy więcej niż fosforu. Na etykiecie jest to pokazane w sekcji „Składniki analityczne” jako „Ca:P = 1,1:1” lub „Ca:P = 1,4:1”.
Zrównoważony stosunek wapnia do fosforu (stosunek Ca:P)
Funkcjonowanie nerek: Nerki odgrywają kluczową rolę w regulacji minerałów w organizmie. Niezrównoważony stosunek Ca:P może nadmiernie obciążać nerki i potencjalnie prowadzić do chorób nerek.
Zdrowie dróg moczowych: Prawidłowy stosunek Ca:P może pomóc w zapobieganiu powstawaniu kamieni moczowych, które są częstym problemem zdrowotnym u kotów, szczególnie u samców.
Zbilansowane odżywianie: U zdrowego kota stosunek Ca:P w diecie powinien wynosić około 1:1 do 2:1.
Zapobieganie chorobom
Zadbanie o to, aby koty jadły zdrową karmę, pomoże zapobiegać chorobom i niektórym oznakom starzenia. W szczególności te bardziej „ciche” choroby, jak choroba nerek, są zwykle diagnozowane dopiero wtedy, gdy są już w dość zaawansowanym stadium. Koty mają tendencję do tego, by nie okazywać dyskomfortu, dopóki naprawdę nie muszą. Diagnoza choroby nerek może być szybka, ale jej długotrwałe leczenie jest kosztowne. Znacznie taniej w dłuższej perspektywie jest zapobiegać uszkodzeniom nerek od samego początku, dbając o to, aby karma kota zawierała odpowiednie minerały we właściwych proporcjach.
Czy wiesz, że? Przewlekła choroba nerek jest powszechną chorobą u dorosłych i starszych kotów. Stężenie fosforu (P) w diecie jest coraz częściej uważane za czynnik przyspieszający rozwój choroby nerek. Wysoki poziom fosforu (P) w karmie i niski stosunek wapnia do fosforu (Ca:P) są związane z uszkodzeniami nerek u kotów.
